روح حیوانی چه کمکی به تریدر می‌کند

مقاله
موضوع	اقتصاد رفتاری
نویسنده	Carla Tardi
تعداد کلمات	۱۱۸۰
زمان مطالعه	۴ دقیقه

روح حیوانی (Animal Spirits) اصطلاحی است که توسط اقتصاددان مشهور بریتانیایی، جان مینارد کینز (John Maynard Keynes) ابداع شده است تا توضیح دهد که مردم در زمان استرس اقتصادی یا عدم اطمینان به تصمیمات مالی، از جمله خرید و فروش اوراق بهادار، چگونه رفتار می‌کنند. کینز در سال ۱۹۳۶، از روح حیوانی به عنوان احساسات انسانی صحبت می‌کند که بر اعتماد مصرف‌کننده تأثیر می‌گذارد.

امروزه، روح حیوانی (Animal Spirits) توصیف‌گر عوامل روانی و عاطفی است که سرمایه‌گذاران را وادار به اقدام در مواجهه با سطوح بالای نوسانات در بازارهای سرمایه می‌کند. این اصطلاح از زبان لاتینی گرفته شده است (spiritus animalis) که به معنای نفسی است که ذهن انسان را بیدار می‌کند. از برخی جهات، بینش کینز در مورد رفتار انسان، ظهور اقتصاد رفتاری (Behavioral Economics) را پیش‌بینی کرد.

روح حیوانی اساساً روانشناسی بازار (Market Psychology) و به ویژه نقش احساسات و ذهنیت گله‌ای (Herd Mentality) را در سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرد و از آن برای کمک به توضیح اینکه چرا مردم غیرمنطقی رفتار می‌کنند استفاده می‌شود و پیشگام اقتصاد رفتاری مدرن است. ما ممکن است مفهوم روح حیوانی را در عمل در طول بحران‌های مالی، از جمله رکود بزرگ (Great Recession) ۲۰۰۷-۲۰۰۹ مشاهده کنیم.

روح حیوانی چیست؟

مفهوم فنی spiritus animalis را می‌توان تا ۳۰۰ سال قبل از میلاد، در زمینه‌های آناتومی انسان و فیزیولوژی پزشکی ردیابی کرد. در آنجا، ارواح حیوانی به روح موجود در فعالیت‌های حسی و رشته‌های عصبی در مغز گفته می‌شود که منجر به پدیده‌های روانشناختی انبوهی مانند شیدایی (Mania) یا هیستری (Hysteria) می‌شود.

روح حیوانی همچنین در فرهنگ ادبی ظاهر شد؛ جایی که به حالت‌های شجاعت فیزیکی، شادی و نشاط اشاره می‌کردند و روح حیوانی، بسته به درجه سلامت و انرژی فرد می‌تواند بالا یا پایین باشد.

روح حیوانی در امور مالی و اقتصاد

امروزه در امور مالی، اصطلاح روح حیوانی در روانشناسی بازار و اقتصاد رفتاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. روح حیوانی نشان‌دهنده احساسات اعتماد به نفس (Confidence)، امید (Hope)، ترس (Fear) و بدبینی (Pessimism) است که می‌تواند بر تصمیم‌گیری مالی تأثیر بگذارد، که به نوبه خود می‌تواند رشد اقتصادی را تقویت کند یا مانع آن شود. اگر روحیه معامله‌گر پایین باشد، سطح اعتماد پایین خواهد بود، که باعث رکود یک بازار امیدوارکننده می‌شود؛ حتی اگر اصول بازار یا اقتصاد قوی باشد. به همین ترتیب، اگر روحیه بالا باشد، اعتماد در میان شرکت‌کنندگان در اقتصاد بالا خواهد بود و قیمت‌های بازار افزایش می‌یابد.

روح حیوانی می‌تواند باعث ایجاد حباب (Bubble) در قیمت دارایی‌ها، و همچنین می‌تواند منجر به فروش وحشتناک (Panic Selling) شود.

نقش احساسات در تصمیم‌گیری‌های تجاری

بر اساس نظریه پشت روح حیوانی، تصمیمات رهبران کسب و کار بر اساس شهود و نیز مبتنی بر رفتار رقبای خود است، نه بر اساس تجزیه و تحلیل. کینز فهمید که در زمان تحولات اقتصادی، افکار غیرمنطقی ممکن است بر افراد تأثیر بگذارد، زیرا آنها منافع مالی خود را دنبال می‌کنند.

کینز در ادامه در تئوری عمومی مطرح کرد که تلاش برای تخمین بازده آینده صنایع، شرکت‌ها یا فعالیت‌های مختلف با استفاده از دانش عمومی و بینش موجود، «به مقدار کم و گاهی اوقات هیچ است». او پیشنهاد کرد که تنها راهی که مردم می‌توانند در یک محیط نامشخص تصمیم بگیرند این است که روح حیوانی‌شان آنها را راهنمایی کند.

روح حیوانی وارد قرن بیست‌ویکم می‌شود

در سال ۲۰۰۹، اصطلاح روح حیوانی، دوباره سربرآورد؛ زمانی که دو اقتصاددان به نام جورج آکرلوف (George Akerlof)، برنده جایزه نوبل و استاد اقتصاد در دانشگاه کالیفرنیا، و رابرت جی شیلر (Robert J. Shiller)، استاد اقتصاد در دانشگاه ییل، کتاب خود را منتشر کردند؛ کتابی با عنوان «روح حیوانی: چگونه روانشناسی انسان اقتصاد را هدایت می‌کند، و چرا برای سرمایه‌داری جهانی مهم است» (Animal Spirits: How Human Psychology Drives the Economy, and Why It Matters for Global Capitalism).

در این کتاب، نویسندگان استدلال می‌کنند که اگرچه روح حیوانی مهم است، اما به همان اندازه مهم است که دولت فعالانه برای کنترل آن، از طریق سیاست‌گذاری اقتصادی، در صورت لزوم مداخله کند. در غیر این صورت، نویسندگان فرض می‌کنند که روح حیوانی ممکن است از ابزارهای خود پیروی کند؛ – یعنی سرمایه‌داری می‌تواند از کنترل خارج شود و منجر به نوعی زیاده‌روی شود که در بحران مالی ۲۰۰۸ شاهد آن بودیم.

پنج نوع روح حیوانیِ شناختی و روانشناختی که توسط آکرلوف و شیلر شناسایی شده‌اند شامل موارد زیر است. این پدیده‌ها به اقتصاددانان کمک می‌کند تا به سؤالات پیچیده‌ای پاسخ گویند؛ سؤال‌هایی مانند اینکه «چرا اقتصادها در رکود قرار می‌گیرند» و «چرا قیمت‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌ها اینقدر بی‌ثبات هستند»:

• اعتماد
• فساد
• توهم پول
• انصاف
• روایت

=حباب دات‌کام (Dot-Com Bubble)

روح حیوانی اغلب به عنوان روانشناسی بازار ظاهر می‌شود که با ترس یا طمع تعریف می‌شود. برای دومی، اصطلاح شور و نشاط غیرمنطقی" (Irrational Exuberance) برای توصیف اشتیاق سرمایه‌گذاران استفاده شده، که قیمت دارایی‌ها را بسیار بالاتر از آنچه تصویر می‌کنند که تحلیل بنیادی آن دارایی‌ها نشان می‌دهد. پیش از ترکیدن حباب دات‌کام، به سادگی استفاده از «دات‌کام» در نام یک شرکت، ارزش بازار آن را به سطوح فوق‌العاده‌ای افزایش می‌داد؛ یا استارتاپ‌هایی که درآمد صفر را نشان می‌دادند و قیمت سهام را بالاتر می‌بردند.

سقوط پس از آن باعث شد که شاخص نزدک (NASDAQ) که بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ پنج برابر شده بود، از اوج ۵۰۴۸.۶۲ در ۱۰ مارس ۲۰۰۰ به ۱۱۳۹.۹۰ در ۴ اکتبر ۲۰۰۲ سقوط کند که ۷۶.۸۱ درصد کاهش داشت. تا پایان سال ۲۰۰۱، بیشتر سهام دات‌کام ورشکست شده بودند.

رکود بزرگ (Great Recession)

مثال دیگر وضع منجر به بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۰۹ و رکود بزرگ بود؛ زمانی که بازارها مملو از نوآوری‌های مالی بودند. استفاده خلاقانه از محصولات مالی جدید و موجود، مانند تعهدات بدهی وثیقه (Collateralized Debt Obligations - CDOs)، به ویژه در بازار مسکن فراوان بود. در ابتدا، تصور می‌شد که این روند مثبت است، یعنی تا زمانی که مشخص شد ابزارهای مالی جدید فریبنده و متقلبانه هستند. در این مرحله، اعتماد سرمایه‌گذاران به شدت کاهش یافت، فروش رخ داد و بازارها سقوط کردند. یک مورد واضح از اینکه روح حیوانی دیوانه می‌شود.

نقد ارواح حیوانی

روح حیوانی، به تمایل برای افزایش و کاهش قیمت‌های سرمایه‌گذاری بر اساس احساسات انسانی و نه ارزش ذاتی دارایی اشاره دارد. با این حال، این نظریه توسط برخی از اقتصاددانان مورد انتقاد قرار گرفته است که استدلال می‌کنند بازارها با این وجود کارآمد هستند و غیرمنطقی بودن فردی در مجموع از بین می‌رود.

منتقدان دیگر استدلال می‌کنند که حباب‌ها نتیجه روانشناسی توده‌ای نیستند، بلکه به دلیل دخالت بیش از حد بانک‌های مرکزی و مقررات بیش از حد هستند که مانع رشد اقتصادی می‌شوند و بازارها را از تعادل خارج می‌کنند. این استدلال‌ها اغلب از تئوری اقتصادی اتریش (Austrian Economics) یا لیبرتاریانیسم (Libertarianism) سرچشمه می‌گیرد که ادعا می‌کند افزایش زیاد عرضه پول (چاپ شده توسط دولت‌ها) علت حباب‌ها و نابودی نهایی آنها با تشویق سرمایه‌گذاری نادرست است.

نتیجهٔ نهایی

روح حیوانی مفهومی است که توسط اقتصاددان جان مینارد کینز برای توصیف احساسات انسانی که بر اعتماد مصرف‌کننده تأثیر می‌گذارد توسعه یافته است. این اصطلاح روانشناسی بازار و به ویژه نقش احساسات و ذهنیت گله‌ای را در سرمایه‌گذاری توضیح می‌دهد. این امر مفروضات عقلانیت و کارایی و محرک‌های اصلی رفتار اقتصادی را واژگون می‌کند.

مقالات مرتبط

• اقتصاد رفتاری برای همه
• ترس و طمع چه تاثیری در معاملات دارد
• معاملات انتقام‌جویانه چیست و چگونه آن را متوقف کنیم؟
• چگونه روانشناسی بازار را درک و آن را پیش‌بینی کنیم؟
• سوگیری شناختی در معامله: سوگیری ضمنی
• سوگیری شناختی در معامله: لنگر انداختن
• همه چیز درباره ضررگریزی در معاملات